Węzeł cieplny – zespół urządzeń łączących sieć cieplną znajdującą się na zewnątrz obiektu zaopatrzenia w ciepło z instalacją wewnętrzną obiektu.

Zadaniem węzłów cieplnych jest rozdział dostarczonego siecią ciepła do poszczególnych gałęzi odbiorczych, jak również miejscowa regulacja czynnika grzewczego i kontrola pod względem bezpieczeństwa procesu rozdziału energii i pracy poszczególnych urządzeń. Z tego względu w węźle cieplnym zlokalizowane są urządzenia służące do:

• wymiany ciepła pomiędzy siecią cieplną a odbiorcami
• odcięcia dopływu czynnika,
• oczyszczania dopływającego czynnika,
• zmiany parametrów czynnika,
• kontroli bezpieczeństwa,
• pomiaru i regulacji poszczególnych parametrów (temperatur, ciśnień, przepływów)

Klasyfikacja

Klasyfikacja węzłów ciepłowniczych przedstawia się następująco:

1. Podział z uwagi na sposób połączenia sieci zewnętrznej z instalacją wewnętrzną:
   • węzły bezpośrednie - dzielą się one na węzły bez zmiany parametrów i na węzły z transformacją parametrów, te ostatnie obejmują węzły hydroelewatorowe oraz zmieszania pompowego,
   • węzły pośrednie (wymiennikowe węzły cieplne);
2. Podział ze względu na liczbę ogrzewanych budynków:
   • węzły indywidualne,
   • węzły grupowe.
3. Podział ze względu na liczbę przyłączonych instalacji:
   • węzły jednofunkcyjne,
   • wielofunkcyjne.
4. Podział ze względu na rodzaj pełnionych funkcji:
   • węzły centralnego ogrzewania,
   • węzły centralnej ciepłej wody użytkowej,
   • węzły ciepła technologicznego.
5. Podział ze względu na liczbę stref przygotowania ciepłej wody użytkowej:
   • węzły jednostopniowe,
   • węzły dwustopniowe.
6. Podział ze względu na układ połączeń w węzłach wielofunkcyjnych po stronie sieciowej:
   • węzły równoległe,
   • węzły szeregowe,
   • węzły szeregowo-równoległe,
   • węzły szeregowo-szeregowe.
7. Podział z uwagi na rodzaj nośnika energii zasilającego węzeł:
   • węzły zasilane wodą gorącą,
   • węzły zasilane parą nisko- lub wysokoprężną.

Dżul – jednostka pracy, energii oraz ciepła w układzie SI, oznaczana J.

Jeden dżul to praca wykonana przez siłę o wartości 1 N przy przesunięciu punktu przyłożenia siły o 1 m w kierunku równoległym do kierunku działania siły.

1 J = 1 N · m

Związek z mocą:

1 J = 1 W · s

Nazwa dżul pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka Jamesa Joule'a.

Przeliczenie 1 dżula na inne jednostki pracy, energii i ciepła:

• kaloria (cal), 1 J = 0,238846 cal,
• erg, 1 J = 107 erg,
• elektronowolt (eV), 1 J = 0,62415×1019 eV,
• kilogramometr (kGm), 1 J = 0,10197 kGm,
• kilowatogodzina (kWh), 1 J = 1/3600000 kWh ≈ 0,278×10−6 kWh.

Jak oszczędzać ciepło?

1. Unikaj długotrwałego wietrzenia pomieszczeń. Długotrwałe wietrzenie powoduje nadmierne wychłodzenie, w efekcie zużyjemy dużo więcej energii – ciepła do ponownego ogrzania pomieszczenia. Efektywnym wietrzeniem możemy nazwać całkowite otwarcie okna na kilka minut.

2. Dbaj o stan swoich grzejników:

- nie zasłaniaj grzejników szafkami, sofami, ciężkimi grubymi zasłonami itp.

- dbaj o czystość grzejników, zabrudzenia na grzejnikach w znacznym stopniu ograniczają przepływ powietrza i zaburzają ich zdolność do rozprowadzania ciepła po pomieszczeniu.

3. 3. Korzystaj z darmowego ciepła – przy słonecznej pogodzie staraj się odsłaniać ciężkie, grube firanki i zasłony.

4.
4. W pomieszczeniach staraj się utrzymywać niezbyt wysoką temperaturę, optymalna to przedział miedzy 18°C a 22° C. Najlepszym rozwiązaniem będzie trzymanie się po środku tego przedziału. Zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu obniża samopoczucie, powoduje zwiększone powstawanie drobnoustrojów. 

5. Optymalizuj temperaturę w ciągu dnia. Nie ma potrzeby abyś ogrzewał puste mieszkanie kiedy jesteś w pracy-szkole. Ekonomiczne będzie obniżenie temperatury w tym czasie o kilka stopni. Zalecane jest również  nieznaczne obniżenie temperatury podczas snu. Poprawia to jakość i komfort snu. Pamiętaj  że każdy dodatkowy stopień w górę może generować nawet 5-7 % wzrost kosztów ogrzewania.